De paarden in het voorjaar juist weiden

In het voorjaar kunnen zowel paarden als hun eigenaars nauwelijks wachten: Ze galopperen naar de weide! Eindelijk genieten van frisse lucht en zon en knabbelen van het groene. Maar het veronderstelde weideparadijs kan bedrieglijk zijn. Als het paard zonder enige voorbereiding en wenperiode naar de verse voorjaarsweide wordt gebracht, kan dit verstrekkende gevolgen hebben voor de gezondheid van het paard. Zorgvuldige weidegang is dus een absolute must voor elk paard, elke paardeneigenaar en stalhouder!

Warmbloed en Shetland pony galopperend over een paddock

Waarom zouden we paarden überhaupt beweiden?

Paarden hebben een zeer delicaat en gevoelig spijsverteringsstelsel dat gedijt op micro-organismen in de darm die plantaardig materiaal zoals cellulose afbreken. Deze bacteriën zijn essentieel voor de darmgezondheid van het paard. Tijdens het winterseizoen hebben de darmbacteriën zich uitsluitend gevoed met ruwvoer in de vorm van hooi. Een plotselinge overgang naar zuivere grasvoeding in het voorjaar zou leiden tot een overbelasting en bijgevolg tot een massale sterfte van de microben. Dit komt door de suikers in gras, zoals fructaan, die nodig zijn voor de groei van gras en daarom in grote hoeveelheden aanwezig zijn. Over het algemeen kunnen darmbacteriën de suikers in gras goed metaboliseren. Zonder een zorgvuldige aanpak in het voorjaar worden ze echter als het ware overvallen, kunnen ze zich niet aanpassen aan de nieuwe voedselsituatie en sterven ze af als gevolg daarvan. De endotoxinen (gif) die door de microbiële dood vrijkomen, komen in de bloedbaan van het paard terecht, vernauwen de bloedvaten en bemoeilijken de bloedsomloop.

Typische tekens van een verkeerde of onvoldoende voerverandering van een paard zijn diarree en waterige ontlasting, darmkrampen, spierziekten (myopathieën) en in het ergste geval hoefbevangenheid (ontsteking van het hoefhoornvlies). Deze problemen kunnen worden voorkomen door het paard voorzichtig te laten wennen aan vers weidegras en door regelmatige lichaamsbeweging.

Wat is fructaan eigenlijk?

De hoogste fructaangehalten worden zowel aan het begin van het beweidingsseizoen in mei als tegen het einde van het weideseizoen in oktober, november aangetroffen. Ook de temperatuur heeft een aanzienlijke invloed op het fructaangehalte. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het fructaangehalte verband houdt met de gemiddelde nachttemperatuur van de afgelopen 48 uur. Als de thermometer ’s nachts onder 8°C zakt, wordt er meer suiker in de plant opgeslagen en is het fructaangehalte dus hoger. Als de temperatuur gedurende ten minste twee dagen boven 8°C stijgt, begint de plant te groeien, worden de fructaanvoorraden leeggemaakt en wordt het risico voor de gezondheid van het paard kleiner.

Pas op voor zonnig en koud weer!

In het voorjaar schijnt de zon misschien al, maar de nachten zijn ijzig en dus ligt ook de bodemtemperatuur onder de 8°. Door de zonneschijn komt de fotosynthese op gang, maar door de kou kan de energie niet in groei worden omgezet. Dit betekent dat het fructaangehalte zeer hoog is! Zelfs kleine hoeveelheden gegeten gras kunnen schadelijk zijn.

Schommelende fructaangehalten gedurende het jaar

Een ander probleem doet zich voor in de loop van het beweidingsseizoen: het voeraanbod neemt af, de weiden worden sterk aangevreten, het weer is erg droog en de temperaturen dalen opnieuw. In de herfst zijn de omstandigheden vergelijkbaar met die in de lente. Het gras kan niet groeien bij droog of koud weer, daarom vult het zijn energievoorraden. Dit verhoogt het fructaangehalte. Daarom is het beter het beweidingsseizoen vroeg te beëindigen en hooi bij te voeren, zodat de darmflora zich tijdig aan het wintervoer kan aanpassen.

Hier volgt een overzicht van alle belangrijke scenario’s met de overeenkomstige fructaangehalten:

Bodemtemperatuur < 8°C

  • Zonnig en vorstig: fructaangehalte zeer hoog
  • Vorstig en bewolkt: fructaangehalte gemiddeld tot hoog
  • regenachtig/ bewolkt: fructaangehalte gemiddeld

Bodemtemperatuur > 8 °C

  • zonnig: fructaangehalte laag in de ochtend, gemiddeld in de middag
  • regen: fructaangehalte laag
  • lange droge perioden: fructaangehalte hoog
Fructaangehalte afhankelijk van temperatuur en weerter

Wanneer begint het weideseizoen voor paarden?

Voor de meeste stalhouders is 1 mei de peildatum. De dag waarop de weide wordt geopend, mag echter niet worden vastgelegd op een vaste datum en mag ook niet abrupt vallen. Wanneer het weideseizoen voor paarden officieel begint, moet individueel worden beoordeeld en is afhankelijk van het paardenras, het weer, de buitentemperatuur en de grasgroei.

Pony’s en robuuste rassen kunnen vatbaarder zijn voor voergerelateerde stofwisselingsziekten, en daarom moeten zij bijzonder voorzichtig en laat worden gestart dan warmbloedige paarden.

De optimale graslengte voor begrazing is ongeveer 20 cm.

Dit is wat je in gedachten moet houden bij het weiden van je paard:

  • Geef hooi voor het grazen, geen krachtvoer.
  • Verhoog de graastijd langzaam en geleidelijk (weideschema).
  • Als het paard aan diarree lijdt, verleng dan de weidetijd niet verder, maar verhoog de hoeveelheid hooi tot de darmflora genormaliseerd is. Dan kun je de verhoging hervatten.
  • Verminder de hoeveelheid krachtvoer tijdens de beweidingsperiode.
  • Na het grazen, eerst hooi en stro geven, dan krachtvoer.
  • Geef je paard voldoende beweging. Extra calorieën uit het weidegras moeten door beweging worden verbrand en de spijsvertering op gang houden.
  • De ontworming moet 14 dagen vóór en niet tijdens de beweidingsperiode worden toegediend. De medicatie kan de ontgifting en het spijsverteringsmetabolisme alleen maar meer belasten.
Een paard graast op een verse weide

Bij paarden met stofwisselingsproblemen moet nog voorzichtiger met beweiding worden omgegaan dan bij paarden zonder gezondheidsproblemen. Paarden met EMS, de ziekte van Cushing, hoefbevangenheid of PSSM mogen pas in de weide als ze minimaal 25 cm gegroeid zijn, maar niet als het ’s nachts vriest en de volgende ochtend zonnig is. Laat ze liever ’s middags op de wei wanneer de temperaturen hoger zijn en de lucht bewolkt is. In sommige gevallen kan het raadzaam zijn helemaal van beweiding af te zien.

Juiste weidegang voor paarden – weidegang schema

Houd er rekening mee dat de darmflora ten minste 2 tot 4 weken nodig heeft om zich aan te passen aan een verandering van voeding en dus aan een verandering van de samenstelling van de ingrediënten. Verhoog daarom de weidetijd slechts geleidelijk met maximaal 15 minuten, beter 5-10 minuten. Begin de eerste twee weken alleen ’s middags te beweiden, wanneer de fructaanvoorraden voldoende leeg zijn. Daarna verdeel je de weidetijden over de ochtend en de middag.

Weideplan voor gezonde paarden
Weideplan voor paarden met metabolische problemen

Let op!

Als je om welke reden dan ook de weidegang voor langere tijd moet onderbreken (b.v. boxrust wegens een blessure), begin dan weer van voren af aan nadat je het beweidingsschema weer hebt hervat.

Hoe kan ik het paard ondersteunen tijdens het beweiden?

Paard eet uit een kom muesli

De beste bescherming tegen diarree en waterige ontlasting, hoefbevangenheid en koliek is een gezonde, goed functionerende darmflora en een intact spijsverteringskanaal. De gezondheid van de darmen van het paard wordt ernstig belast door de overgang van winter- naar zomervoer en omgekeerd. Met het juiste mineraalvoer en kruiden kun je het paard en zijn darmbacteriën tijdens de weideperiode ondersteunen.

Suikerhoudende grassen zijn gewoonlijk arm aan voedingsstoffen, en daarom is een voldoende toevoer van sporenelementen en mineralen van bijzonder belang. Voor paarden met een hoge stofwisseling is het mineraalvoer Original Landmühle mineraalvoer stofwisseling Premium een zinvolle bijvoeding.

Paarden zonder vroegere ziektes of die niet overgevoelig reageren op voerveranderingen, koolhydraten en eiwitten kunnen hun mineralenvoorziening via het Original Landmühle mineraalvoer Premium krijgen. Afgezien van de voederwisseling in het voorjaar en het najaar, is een evenwichtige voorziening van mineralen en sporenelementen het hele jaar door noodzakelijk voor het paard, waarbij je het ondersteunt met dit mineraalvoer.

De darmbacteriën gericht ondersteunen en zo de tolerantie verbeteren, kan door toevoeging van probiotische toevoegingsmiddelen. Een uitstekend voorbeeld is levende gist, die de darmflora stabiliseert en daardoor het vermogen van het paard om het voer te verteren, verhoogt. Hiervoor kunnen wij de Original Landmühle biergist aanbevelen. De Original Landmühle Prebiotic Balance Mash heeft zowel een prebiotische als een probiotische werking en zorgt voor een gezonde darmflora tijdens het grazen.

Veel weiden, waaronder paardenweiden en -koppels, zijn arm aan kruiden. Kruiden kunnen echter helpen om de lever te ondersteunen bij het ontgiften, wat bijzonder nuttig kan zijn tijdens de weideperiode. Daarom is het voor de gezondheid van het paard belangrijk dat natuurlijke bestanddelen hun weg vinden naar de trog van het paard. Dit kun je bijvoorbeeld bereiken met Original Landmühle kruiden (metabolisme) en Original Landmühle leverkruiden.

Meer gedetailleerde informatie over het onderwerp paardenvoer, welke mineraalvoer, voedingssupplementen en kruiden jouw paard in verschillende situaties kan ondersteunen, vind je hier in onze grote paardenvoer gids.